Kracht van cultuur voor duurzame ontwikkeling

Temps de lecture: 4 min |23 september 2022 à 20:01

In de aanloop naar de wereldconferentie van Unesco over cultuurbeleid en duurzame ontwikkeling, Mondiacult 2022, die van 28 tot en met 30 september 2022 in Mexico plaatsvindt, hebben deskundigen een nieuw rapport uitgebracht met als titel “Stormy Times. Nature and humans: Cultural courage for change” (Stormachtige tijden. Mens en natuur: culturele moed voor verandering). In dit rapport wordt de belangrijke rol van cultuur als motor voor de verwezenlijking van de duurzameontwikkelingsdoelstellingen benadrukt.

Cultuur in al haar vormen, uitdrukkingen en betekenissen moet centraal staan in elk transformatietraject voor menselijke ontwikkeling. Met steun van de Commissie hebben de deskundigen een reeks aanbevelingen geformuleerd om de relatie tussen mens en natuur te heroverwegen en onze culturele verbeelding te stimuleren met het oog op een leefbare, duurzame toekomst.

European Commission, Directorate-General for Education, Youth, Sport and Culture, Stormy times : nature and humans : cultural courage for change : 11 messages for action for and from Europe : executive summary, Publications Office of the European Union, 2022,https://data.europa.eu/doi/10.2766/424

Achtergrond

De Raad van de EU heeft in mei 2020 een belangrijke stap gezet door “Cultuur als motor voor duurzame ontwikkeling” als prioriteit toe te voegen aan zijn werkplan voor cultuur voor 2019-2022.

Werkend volgens de open coördinatiemethode (OCM) en met steun van de Europese Commissie heeft een groep van 50 deskundigen uit 25 EU-lidstaten de rol van cultuur voor duurzame ontwikkeling en de verwezenlijking van de duurzameontwikkelingsdoelstellingen onderzocht en goede voorbeelden verzameld.

Naar aanleiding daarvan heeft de deskundigengroep het rapport “Stormy Times. Nature and humans: Cultural courage for change” opgesteld, waarin op basis van hun bevindingen een reeks belangrijke aanbevelingen voor beleidsmakers wordt geformuleerd. Hun werk onderstreept de nog onvoldoende erkende rol van cultuur als motor voor de Agenda 2030.

In de woorden van Mariya Gabriel, commissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugd: “Cultuur vormt het fundament van onze samenlevingen. Zij is een katalysator die ons helpt vragen te stellen bij onze manier van leven en de veranderingen te initiëren die wij willen zien. Ik ben blij met dit rapport en met de werkzaamheden van de deskundigengroep, die concrete inzichten verschaffen op onze weg naar een betere, duurzamere toekomst.”

Voorstellen

De voorstellen omvatten bijvoorbeeld het omarmen van Earth Overshoot Day, de elk jaar vastgestelde datum waarop de vraag van de mensheid naar natuurlijke hulpbronnen het vermogen van de aarde om deze te vernieuwen overtreft. Volgens deskundigen zou het goed zijn meerdere malen per jaar aandacht te vragen voor deze dag, met vijf jaarlijkse momenten voor duurzame culturele actie en samenwerking.

Cultuur kan ook een krachtig instrument zijn om beter te communiceren over de beschikbare wetenschappelijke kennis over kwesties als sociale onrechtvaardigheid, ongelijkheid, gebrek aan gendergelijkheid, verlies van biodiversiteit, gebrek aan voedselzekerheid, klimaatverandering en andere kwesties, die aan bod komen in de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling. Kunstenaars en culturele organisaties moeten ten volle bijdragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europese Green Deal en duurzame ontwikkeling.

Daarnaast wordt in het rapport aanbevolen om de culturele en creatieve sectoren groener en eerlijker te maken. Ook de inzet voor duurzaamheid en de wil tot verandering van de volgende generatie aanjagers van verandering kunnen volledig worden ingezet om dit doel te bereiken, waarbij democratie, mensenrechten en artistieke vrijheid centraal staan.

Deze kernboodschappen herinneren aan een aantal prioriteiten die de volledige aandacht van de Commissie hebben en centraal staan bij de lopende werkzaamheden ter voorbereiding van het toekomstige werkplan voor cultuur 2023-2026, met name het streven naar een verdere versterking van de wisselwerking tussen cultuur en duurzame ontwikkeling in het beleid en de acties van de EU.

Parallel aan dit rapport werkt de Commissie, in het kader van de prioriteit “Cultuur als motor voor duurzame ontwikkeling” van het huidige werkplan voor cultuur 2019-2022, aan een verslag over EU-initiatieven en voorbeelden van situaties waarin cultuur heeft bijgedragen tot de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling op verschillende Europese beleidsterreinen.

In dit verband, zo benadrukken de deskundigen, zijn cultuurgedreven transformatietrajecten en het opnieuw vormgeven van cultureel bestuur vanuit het streven naar een coherenter beleidskader cruciaal om ambitieuze doelstellingen op het gebied van menselijke ontwikkeling te verwezenlijken en de overgang naar duurzaamheid te bewerkstelligen.

In 2015 werd in de Agenda 2030 voor duurzame ontwikkelingal gesteld dat cultuur en cultuurbeleid cruciaal zijn voor de verwezenlijking van ten minste 9 van de 17 doelstellingen voor duurzame ontwikkeling en voor de transformatieagenda in haar geheel. Toch wordt de bijdrage van cultuur nog onvoldoende erkend in het kader van de Agenda 2030, een ontwikkeling die dit rapport beoogt ten goede te keren