Meer controles op aanvragen teruggave bijzondere accijns op professionele diesel

​Eind 2021 besloot de federale overheid om de terugbetaling van de bijzondere accijnzen voor professionele diesel stapsgewijs af te bouwen. Dit kadert in het geheel van maatregelen voor een fiscale en sociale vergroening van de mobiliteit. Met de opbrengst van de maatregel wil de overheid meer inzetten op de financiering van koolstofemissievrije vrachtwagens. In oktober 2023 werd de afbouw tijdens de begrotingsonderhandelingen nogmaals bevestigd.

In het kader van deze afbouw zal de douaneadministratie meer controles uitvoeren op de ingediende aanvragen tot terugbetaling. Hierbij zal de douaneadministratie willen nagaan of het aantal liters diesel voor een bepaalde periode waarvoor u de bijzondere accijns terugvraagt wel overeenstemt met het effectieve dieselverbruik van uw vrachtwagens of taxi’s.

In deze nieuwsbrief gaan wij na wat deze fiscale steunmaatregel rond professionele diesel precies betreft, welke voorwaarden er zijn en wat belangrijke punten zijn bij een controle. Een inbreuk kan immers leiden tot aanzienlijke sancties.

Fiscale steunmaatregel voor professionele vervoerders

Als steunmaatregel voor de vervoerssector voorziet de Belgische wetgeving in de mogelijkheid voor professionele vervoerders om een gedeelte van de betaalde accijnzen terug te vorderen.

Om onder deze maatregel te vallen, moet een bedrijf behoren tot één van de volgende categorieën ‘professionele eindgebruikers’ van diesel:

• Goederenvervoer voor eigen rekening of voor rekening van derden, met voertuigen met een maximaal toegelaten massa (MTM) van meer dan 7,5 ton;
• Vervoer van personen met voertuigen van categorieën M2 of M3 (meer dan acht zitplaatsen, die van de bestuurder niet meegerekend, en een maximale massa van 5 ton);

Wanneer zo’n bedrijf diesel tankt, betaalt het daarop de nodige accijnzen. De energieleverancier stort die aangerekende accijnzen vervolgens door naar de overheid. Valt het bedrijf echter onder de steunmaatregel, dan kan het deze achteraf gedeeltelijk terugvorderen.

Vergunning en indiening aanvraag tot terugbetaling

Wenst uw onderneming gebruik te maken van deze steunmaatregel, dan heeft u eerst en vooral een vergunning “energieproducten en elektriciteit - eindgebruiker” nodig, die u kan aanvragen bij de douaneadministratie (het aanvraagformulier kan u vinden via Myminfin – Douane en Accijnzen – thema accijnzen – professionele diesel).

Eens u een vergunningsnummer hebt, kan u de aanvraag tot terugbetaling op twee manieren indienen: op papier via de post of online via de applicatie "PDIE" (voor Belgische bedrijven) of "PDIE 2" (voor communautaire eindgebruikers). In de loop van 2024 zal de eerste mogelijkheid verdwijnen.

In de applicatie dient u de periode aan te geven waarin bepaalde tankbeurten hebben plaatsgevonden waarvoor de aanvraag wordt ingediend. Voor die periode geeft u vervolgens het aantal liters diesel die onder de voorwaarden van het professioneel gebruik vallen. U kan de aangifte tot drie jaar na de betrokken periode indienen. Voor de gekozen periode kunnen meerdere ‘cliquets’ van toepassing zijn (dit is het tarief per liter diesel dat voor een bepaalde periode van toepassing is). De gekozen periode wordt dan onderverdeeld in sub-periodes volgens die cliquets. Belangrijk is om daarbij de getankte diesel in de correcte sub-periode in te geven. Meer informatie over het gebruik van de PDIE-app, kan u vinden in de betrokken handleiding.

Wettelijke vereisten

Een verzoek tot terugbetaling van accijns is onderworpen aan verschillende formaliteiten, zoals diverse voorwaarden omtrent het indienen van de aangiftes (bv. de hogervermelde referentieperiode en tijdslimiet van drie jaar) en het bewaren van bepaalde bewijsstukken. De concrete regels hieromtrent kan u onder meer terugvinden in de ‘handleiding professionele diesel’^[1].

Bijvoorbeeld, indien de bevoorrading van de diesel gebeurt bij een tankstation, dan moet de factuur die wordt opgesteld door de leverancier (en die u moet bijhouden als bewijsstuk) de volgende elementen te bevatten:

• de datum van de levering;
• het adres van het tankstation;
• het type en de hoeveelheid van de geleverde brandstof;
• de totale prijs van de brandstof;
• de nummerplaat van het voertuig.

Elke overtreding van de voorschriften inzake de aanvragen of de bewijsstukken, waardoor de overheid onterecht bijzondere accijnzen heeft terugbetaald, wordt in theorie bestraft met een geldboete van tienmaal de betrokken accijnzen met een minimum van 250 euro (bij een akkoord met de administratie wordt weliswaar vaak van het maximum afgeweken)^[2]. In geval van herhaling wordt de boete verdubbeld en in bepaalde gevallen is er zelfs een gevangenisstraf voorgeschreven.

Dergelijke boetes worden in de praktijk opgelegd indien een onderneming bv. ook tankbeurten voor personenwagens of bestelwagens van minder dan 7,5 ton mee heeft ingegeven bij de aanvraag tot terugbetaling of dat verkeerd gebruik werd gemaakt van het cliquet systeem.

Elke andere overtreding van de voorschriften (los van de onterecht teruggevraagde accijnzen) wordt gesanctioneerd met een geldboete van 625 euro tot maximaal 3.125 euro^[3].

Tot slot is ook de intrekking van de voormelde vergunning “energieproducten en elektriciteit - eindgebruiker” een mogelijke sanctie indien zij werd afgeleverd op basis van verkeerde of onvolledige gegevens^[4].

Controle door de douaneadministratie en bijstand van de advocaat

Gelet op uitfasering van de teruggave accijnzen professionele diesel, voert de douaneadministratie momenteel meer controles uit op de ingediende aanvragen tot terugbetaling. Hierbij zal de douaneadministratie willen nagaan of het aantal liters diesel dat u heeft aangegeven voor een bepaalde periode wel overeenstemt met het aantal liters dat bijvoorbeeld uw vrachtwagens, bussen, of taxi’s effectief hebben verbruikt.

De douaneadministratie zal bij een controle in principe eerst schriftelijk informatie opvragen. Reeds bij aanvang van dergelijk controle is het van groot belang om – in het licht van uw verdediging – de nodige antwoorden te verstrekken. Indien de facturen van de tankbeurten bijvoorbeeld geen nummerplaten zouden vermelden, kunnen de tankbeurten eventueel via de tankkaartnummers aan de correcte vrachtwagen gekoppeld worden om alsnog het professioneel dieselverbruik te verifiëren. Ook materiële vergissingen bij de aanvragen in de applicatie PDIE zouden met stukken gestaafd kunnen worden.

Indien er volgens de administratie niet voldoende duidelijkheid wordt gegeven, zullen zij vaak overgaan tot een verhoor. Dit betreft een verhoor ‘Salduz Categorie 3’, wat onder meer betekent dat u recht hebt op de bijstand van een advocaat die kan waken over uw rechten tijdens het verhoor. De afgelegde verklaringen zijn vaak bepalend in het kader van de eventuele sanctionering.

Tot slot zullen materiële of eenmalige vergissingen in de aanvragen tot terugbetaling vaak kunnen leiden tot een akkoord met de douaneadministratie (een zogenaamde “transactie”). Een gerechtelijke procedure kan in zo’n gevallen vermeden worden.

In de praktijk verlenen wij vaak bijstand bij dergelijke controles. Onze bijstand start met de analyse van uw rechtspositie, de bepaling van de strategie, de beantwoording van eventuele vragen van de douaneadministratie, de voorbereiding van het verhoor en de actieve bijstand bij het verhoor. Daarbij waken wij over uw (procedurele) rechten en trachten wij zo spoedig mogelijk de controle te beëindigen. Mochten de feiten aanleiding geven tot enige vervolging, staan wij eveneens steeds paraat om uw belangen te behartigen.

Conclusie

Kort gesteld is het dus belangrijk om de formaliteiten omtrent de aanvragen tot terugbetaling professionele diesel strikt op te volgen en de nodige bewijsstukken bij te houden. Indien inbreuken op de regelgeving worden vastgesteld, kan dit leiden tot sanctionering. Niettemin moet ook goed nagegaan worden of de vaststelling wel gebeurde op basis van correcte en volledige informatie en of dat er nog bijkomende stukken aangeleverd kunnen worden.

Indien u geconfronteerd wordt met een controle inzake professionele diesel of opgeroepen wordt voor een verhoor bij de douaneadministratie, kan u steeds ons procedureteam contacteren om uw belangen te behartigen.

Bron : Tiberghien Advocaten, januari 2024

^[1] De algemene bepalingen uit de toepasselijke Programmawet van 27 december 2004 werden verder uitgewerkt in een Circulaire 2023/C/19 betreffende energieproducten en elektriciteit (de relevante passages zijn §319 t.e.m. 347). Bijlage XI van deze circulaire bevat de vermelde handleiding.

^[2] Art. 436 Programmawet 2004.

^[3] Art. 437 Programmawet 2004.

^[4] Conform de voorwaarden in de wet van 22 december 2009 betreffende de algemene regeling inzake accijnzen