Ouderschapsverlof: is 1/2 dag per week voor vaders de juiste oplossing?

De behoefte aan loopbaanonderbreking is sinds corona en de steile opmars van thuiswerk sterk gedaald bij werknemers in ons land. Maar er is één uitzondering: het aantal werkende Belgen dat deeltijds ouderschapsverlof neemt, piekt. Vooral bij mama’s en papa’s tussen 30 en 39 jaar. Nog een opvallende trend: nooit waren er zoveel vaders die 1/10 ouderschapsverlof opnamen als nu. Die specifieke formule, waarbij papa’s een halve dag per week kunnen thuisblijven voor de kinderen, overtuigt intussen bijna drie op de tien vaders die voor deeltijds ouderschapsverlof kiezen.

Dat alles blijkt uit een analyse door hr-dienstenbedrijf Acerta van de werkelijke cijfers van meer dan 320.000 werknemers in dienst bij meer dan 23.000 privébedrijven.

Deeltijds ouderschapsverlof wint aan belang

Sinds corona nemen steeds minder werknemers in ons land loopbaanonderbreking. Door de steile opmars van thuiswerk kan de Belg werk en privé beter op elkaar afstemmen, waardoor er minder nood is om de loopbaan tijdelijk stop te zetten of de arbeidsduur te verminderen. In 2023 maakt gemiddeld 6,3% van de werknemers gebruik van enige vorm van loopbaanonderbreking, in 2019 was dat nog 7,3%. Eén formule wint de laatste jaren wel systematisch aan populariteit: het deeltijds ouderschapsverlof. In 2023 nam gemiddeld 2,2% van de Belgische werknemers deeltijds ouderschapsverlof, in 2019 was dat nog maar 1,8%. In de maanden juli (2,5%) en augustus (2,6%) van dit jaar lag dat percentage zelfs nog iets hoger. Bij de 30 à 39-jarigen is de animo voor deeltijds ouderschapsverlof het hoogst: resp. 6,0% en 6,1% in juli en augustus 2023.

Figuur 1: Evolutie loopbaanonderbreking algemeen en specifiek deeltijds ouderschapsverlof, over het jaar en specifiek juli-augustus

Annelies Bries, juridisch experte van Acerta Consult: “Het verband tussen hybride werken en de verminderde populariteit van loopbaanonderbreking is eerder al gelegd: thuiswerk zorgt ervoor dat mensen minder behoefte hebben aan loopbaanonderbreking. De verdere terugval in de cijfers van 2023 bevestigt dat nogmaals. De verstrenging voor tijdskrediet met uitkering voor het verzorgen van een kind kan mogelijk ook bijdragen tot deze terugval.Tegelijk wint deeltijds ouderschapsverlof aan belang, in het bijzonder tijdens de zomervakantie. Het gaat dan vooral om ouders van jonge kinderen.”

1/10 ouderschapsverlof bij vaders piekt

Binnen de categorie van het deeltijds ouderschapsverlof, is er één grote uitschieter: het 1/10 ouderschapsverlof. Die formule is sinds 2019 beschikbaar en stelt ouders in staat om een halve dag per week of bijvoorbeeld één dag om de twee weken thuis te blijven voor de kinderen. In 2023 maakt het 1/10 ouderschapsverlof al 22% uit van alle deeltijdse ouderschapsverloven.

Vooral de papa’s worden meer en meer fan van de maatregel. Nooit was het aantal vaders dat 1/10 ouderschapsverlof opnam zo groot als nu. 27% van de mannen die deeltijds ouderschapsverlof neemt, kiest voor de 1/10 formule. Bij vrouwen gaat het om 19%.

Figuur 2: Aandeel 1/10-ouderschapsverlof van deeltijds ouderschapsverlof, plus daarvan percentage M en V

Annelies Bries, juridisch experte: “Het idee was dat vaders gemakkelijker zouden worden bereikt met een 1/10-formule van ouderschapsverlof, doordat de verlofregeling minder impact heeft op de werkweek en het inkomen. Dat blijkt nu ook te kloppen, zo kunnen we besluiten uit de cijfers. Al blijven het nog altijd vooral de moeders die hun loopbaan onderbreken via verschillende vormen van ouderschapsverlof om de combinatie werk-kinderen te vergemakkelijken. In totaal neemt 2,7% van de mama’s deeltijds ouderschapsverlof, tegenover 1,7% van de papa’s. Er is dus nog wat werk aan de winkel om hierin een evenwicht te bereiken.”

Ook interessant: van de werknemers die 90% werken in 2023, doet 20% dit via deeltijds ouderschapsverlof. Bij mannen is dit zelfs bijna 4 op 10 (37,98%), bij vrouwen 1 op 7 (14,25%). Ten opzichte van 2022 is dat zowel voor mannen als vrouwen een toename met zo’n 20%. 1/10 ouderschapsverlof is dus steeds meer een valabel alternatief voor het klassieke vaste 90%-contract.

Over de cijfers

De verzamelde gegevens zijn gebaseerd op de werkelijke gegevens van een set van meer dan 320.000 werknemers in dienst bij meer dan 23.000 werkgevers uit de private sector, waartoe zowel kmo’s als grote ondernemingen behoren.