Overshoot Day vindt dit jaar plaats op 2 augustus. Die van België is op 26 maart!

Earth Overshoot Day is de dag in het jaar waarop de vraag van de mensheid naar natuurlijke hulpbronnen groter is dan wat onze planeet kan genereren op een jaar tijd. Dit jaar valt die dag op 2 augustus. Koen Stuyck, beleidsmedewerker klimaat en voetafdruk bij WWF-België, legt de vinger op de wonde: ‘Als de hele wereld zou consumeren zoals de Belgen, zouden we maar liefst 4,1 aardes nodig hebben.’ Hij vertelt welke maatregelen we moeten treffen.

Op twee augustus, amper 8 maanden ver in dit jaar, zullen alle hulpbronnen die onze planeet op een jaar tijd kan genereren, al opgebruikt zijn. Willen we aan dat globale ritme blijven consumeren, hebben we 1,7 planeten nodig. Die hebben we niet. ‘We gebruiken jaarlijks dus meer natuurlijke hulpbronnen dan onze planeet kan genereren, en dat heeft consequenties’, legt Stuyck uit.

Als de hele wereld zoals de Belgen consumeerde, zou Earth Overshoot Day zelfs al op 26 maart vallen (zie visual hieronder).

Bosbranden

'Als de aarde een appelboom is, eten we niet enkel de appels op, maar hakken we in feite de hele boom om’, maakt Stuyck de vergelijking. ‘We overschrijden de limieten van onze planeet, en dat is niet houdbaar.’

Watertekorten, overstromingen, natuurbranden, woestijnvorming, bodemerosie, verminderde productiviteit van akkerland, ontbossing, soorten die uitsterven: het zijn allemaal problemen die nu al veel slachtoffers eisen. Op termijn kan ook onze voedselproductie in gevaar komen — we putten de aarde uit.

Atmosfeer

Belangrijkste oorzaken van die vroege Earth Overshoot Day? We liquideren onze ecologische hulpbronnen razendsnel en produceren een gigantische hoeveelheid vervuiling, voornamelijk koolstofdioxide, die uitgestoten wordt in de atmosfeer en afkomstig is uit de verbranding van fossiele brandstoffen.

Het meest positieve nieuws dat we vandaag kunnen brengen, is dat de trend de afgelopen vijf jaar afgevlakt is (zie grafiek hieronder).

Het is moeilijk te zeggen of die afvlakking komt door een vertraging van de economie of door bewuste inspanningen om onze uitstoot koolstofarm te maken.

19 dagen

Voor de consistentie worden de ecological footprint metrics van alle voorbije jaren (tot 1961, het vroegste jaar waarvan we gegevens hebben) jaarlijks herberekend op basis van de laatst gerapporteerde en nieuw geïntegreerde data. Zo gebruiken we dezelfde dataset en rekenmethode voor alle jaarlijkse metingen. Gevolg: de datums van de voorbije Earth Overshoot Days worden elk jaar herberekend.

In 2022 viel Earth Overshoot Day al op 28 juli, maar de nieuwe data die dit jaar in de berekening geïntegreerd werden, tonen aan dat er tussen vorig jaar en dit jaar eigenlijk geen vijf dagen zitten, maar minder dan een dag.

‘En dat terwijl er echt veel meer nodig is’, legt Stuyck uit. ‘Om de IPCC-doelstelling van de Verenigde Naties te halen – de koolstofuitstoot tegen 2030 wereldwijd met 43 procent verminderen in vergelijking met 2010 –, moeten we Earth Overshoot Day de komende zeven jaar jaarlijks met 19 dagen opschuiven.’

Oplossingen

Jaarlijks 19 dagen klinkt misschien ambitieus, maar eigenlijk zijn er relatief eenvoudige oplossingen voorhanden. Wereldwijd het gebruik van koolstofarme elektriciteitsbronnen opschroeven van 39 procent naar 75 procent zou Earth Overshoot Day al met 26 dagen doen opschuiven. De voedselverspilling halveren zou ons nog eens 13 dagen opleveren.

Ook een techniek als tree-intercropping, waarbij bomen samen met andere gewassen op hetzelfde stuk land geplant worden, levert twee dagen op.

‘Enerzijds moeten we structureel onze voetafdruk verkleinen, anderzijds moeten we investeren in natuurherstel’, vertelt Stuyck. ‘Zo beschermen we ons niet alleen tegen de effecten van klimaatverandering, maar maken we het leven bovendien gezonder en aangenamer.’

Jij en ik

Wat kan je zelf doen? Heel wat, want individuele burgers maken absoluut mee het verschil. Voedselverspilling vermijden, kiezen voor duurzame mobiliteit, minder vlees en sterk bewerkt voedsel eten, en overschakelen op hernieuwbare energiebronnen, bijvoorbeeld.

We rekenen daarbij ook op bedrijven om te innoveren en oplossingen aan te reiken die het voor de consument heel gemakkelijk maken om voor de groene optie te gaan.

Door structureel betere keuzes te maken, op politiek, bedrijfs- en individueel niveau, helpen we met z’n allen mee om Earth Overshoot Day ieder jaar op te schuiven.