Verslag van de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid 2022: een overzicht van de arbeidsmarkt in België en in de drie gewesten

De afgelopen twee jaar liet de arbeidsmarkt een sterke groei van de werkgelegenheid optekenen. Zelfs de meest getroffen bedrijfstakken hebben zich na de pandemie snel hersteld.

De arbeidsmarkt heeft zich goed hersteld

Door de opleving in 2022 viel de werkloosheidsgraad van de 15-64-jarigen terug tot 5,6 % en steeg de werkgelegenheidsgraad van de 20-64-jarigen tot 71,9 %. Deze verbeteringen worden in alle gewesten waargenomen, maar ze zijn krachtiger in Brussel. Er werd vaker gebruikgemaakt van flexibele arbeidsvormen, zoals flexi-jobs en studentenjobs, en telewerk kreeg vaste voet aan de grond. Aan het einde van 2022 vertraagde de banencreatie onder invloed van de verslechtering van de economische conjunctuur. Die vertraging bleek echter maar tijdelijk te zijn. De meest recente prognoses van een versterkte economische groei doen vermoeden dat de arbeidsmarkt in 2023 weer zal aantrekken.

De spanningen op de arbeidsmarkt namen evenwel toe en heel wat bedrijfstakken worden geconfronteerd met grote tekorten aan arbeidskrachten. Die tekorten zijn vooral van structurele aard, maar verschillende signalen wijzen op een toename van de spanningen. Ze zijn zowel toe te schrijven aan het arbeidsaanbod als aan de arbeidsvraag, maar ook aan de economische omstandigheden. Volgens sommige werkgevers zijn er te weinig potentiële kandidaten of beschikken deze niet over de vereiste kwalificaties. Hoewel het scholingsniveau en het aantal afgestudeerden constant toenemen, speelt ook de studierichting een cruciale rol in de tekorten. Zo zijn er onvoldoende personen met een diploma in de wetenschappen of informatietechnologieën en te weinig afgestudeerden uit het technisch of beroepsonderwijs. De aantrekkelijkheid van het werk is ook een bepalende factor. Slechte werkomstandigheden of een laag loon schrikken potentiële kandidaten af. In België heeft de belastingdruk op arbeid een niet te verwaarlozen invloed op de bezoldigingen en voor werknemers met een laag loon kunnen werkloosheidsvallen hun deelname aan de arbeidsmarkt belemmeren. Mobiliteit en immigratie om economische redenen verminderen de spanningen op de arbeidsmarkt, maar de invloed ervan blijft beperkt.