Witwasbestrijding: Raad keurt pakket regels goed, inbegrepen de nieuwe AMLA ...

De Raad van 30 mei 2024 heeft een nieuw pakket regels aangenomen om de EU-burger en het financiële stelsel van de EU te beschermen tegen witwassen en terrorismefinanciering.

Vincent Van Peteghem, minister van Financiën van België

De nieuwe, strengere regels zullen onze stelsels versterken in de strijd tegen witwassen en terrorismefinanciering. Een nieuw agentschap in Frankfurt zal toezicht houden op de werkzaamheden van de betrokken actoren. Zo krijgen fraudeurs, de georganiseerde misdaad en terroristen geen ruimte om hun winsten ons financiële stelsel binnen te sluizen.

Achtergrond

De Europese Commissie presenteerde op 20 juli 2021 een pakket wetgevings­voorstellen om de EU-regelgeving ter bestrijding van witwassen en terrorisme­financiering (AML/CFT) te versterken. Het pakket bestaat uit:

• een verordening tot oprichting van een nieuwe EU-antiwitwas­autoriteit (AMLA) die bevoegd zal zijn om sancties en boeten op te leggen
• een verordening tot herschikking van de verordening betreffende geldovermakingen om overmakingen van cryptoactiva transparanter en beter traceerbaar te maken (aangenomen in mei 2023)
• een verordening inzake antiwitwas­verplichtingen voor de particuliere sector
• een richtlijn over nationale antiwitwas­mechanismen

Op 25 november 2021 diende de Commissie een voorstel in voor een richtlijn inzake het centrale toegangspunt.

• Verordening tot oprichting van de Autoriteit voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering en tot wijziging van de Verordeningen (EU) nr. 1093/2010, (EU) nr. 1094/2010 en (EU) nr. 1095/2010
• Verordening tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor witwassen of terrorismefinanciering
• Richtlijn betreffende de mechanismen die de lidstaten moeten invoeren om het gebruik van het financiële stelsel voor witwassen of terrorismefinanciering te voorkomen, tot wijziging van Richtlijn (EU) 2019/1937 en tot intrekking van Richtlijn (EU) 2015/849
• Richtlijn wat betreft de toegang tot centrale registers van bankrekeningen, 21 mei 2024
• Verordening betreffende bij geldovermakingen en overdrachten van bepaalde cryptoactiva te voegen informatie

In en outs

Met het nieuwe pakket worden alle regels voor de particuliere sector gebundeld in een nieuwe, rechtstreeks toepasselijke verordening. De organisatie van nationale bevoegde autoriteiten om witwassen te bestrijden en terrorismefinanciering (AML/CFT) tegen te gaan, wordt behandeld in een richtlijn.

Met de verordening zullen er voor het eerst overal in de EU dezelfde regels tegen witwassen gelden, zodat fraudeurs geen achterdeurtjes meer vinden.

Bovendien zijn die regels voortaan ook van toepassing op nieuwe meldingsplichtige entiteiten, zoals de meeste cryptohandelaren, handelaren in luxegoederen, en voetbalclubs en -makelaars. Voorts wordt onder meer ook het cliëntenonderzoek aangescherpt, komen er regels voor uiteindelijke begunstigden, en worden contante betalingen beperkt tot € 10 000.

De richtlijn zorgt dan weer voor een betere organisatie van de nationale antiwitwas­systemen, met duidelijke regels voor de samenwerking tussen financiële-inlichtingen­eenheden (FIE's, de nationale instanties die informatie verzamelen over verdachte of ongebruikelijke financiële activiteiten in lidstaten) en toezichthouders.

Er wordt een nieuwe Europese Autoriteit voor de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering (AMLA) in het leven geroepen, met bevoegdheden voor direct en indirect toezicht op hoogrisicovolle meldingsplichtige entiteiten uit de financiële sector.

Gezien het grensoverschrijdende karakter van financiële criminaliteit zal de nieuwe autoriteit het AML/CFT-kader van de EU efficiënter maken via een geïntegreerd mechanisme met nationale toezichthouders om ervoor te zorgen dat meldingsplichtige entiteiten voldoen aan AML/CFT-gerelateerde verplichtingen in de financiële sector. De AMLA zal ook een ondersteunende rol spelen voor de niet- financiële sector en FIE's coördineren en ondersteunen.

In aanvulling op haar toezicht­bevoegdheden zal de autoriteit, om de naleving te waarborgen, bij ernstige, systematische of herhaaldelijke inbreuken op rechtstreeks toepasselijke vereisten, geldboeten kunnen opleggen aan de geselecteerde meldingsplichtige entiteiten.

De EU-lidstaten moeten ook informatie van centrale registers van bankrekeningen, met gegevens over wie de houder is van welke bankrekening en waar, beschikbaar maken via een centraal toegangspunt. Aangezien volgens de antiwitwasrichtlijn alleen FIE's toegang hebben tot het centrale toegangspunt, zorgt de Raad er met een afzonderlijke richtlijn voor dat de nationale rechtshandhavings­instanties via het centrale toegangspunt toegang hebben tot die registers. Ook het formaat van bankafschriften wordt geharmoniseerd. Die rechtstreekse toegang en het gebruik van geharmoniseerde formaten vormen een belangrijk instrument om strafbare feiten te bestrijden en de opbrengsten van misdrijven op te sporen en in beslag te nemen.

Volgende stappen

Dit is de laatste stap in de goedkeurings­procedure. De tekst zal nu in het Publicatieblad van de EU worden bekendgemaakt en in werking treden.

De antiwitwasverordening wordt 3 jaar na inwerkingtreding van toepassing. De lidstaten hebben 2 jaar de tijd om bepaalde delen van de antiwitwasrichtlijn om te zetten, en 3 jaar voor de rest.

De AMLA wordt in Frankfurt gevestigd en wordt medio 2025 operationeel.