Het VBO pleit voor een performantere en duurzamere mobiliteit

In de afgelopen jaren is de manier waarop we mobiliteit benaderen veranderd, vooral door de verruiming van het telewerk en de noodzaak om vervuiling sneller terug te dringen. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) stelt echter vast dat het ontbreekt aan middelen en ambitie om de situatie fundamenteel te verbeteren. Het formuleert daarom voorstellen in zijn nieuwe ‘Strategie en actieplan voor een betere mobiliteit’. Het doel is enerzijds om ondernemingen in staat te stellen om op een efficiënte manier toegang te krijgen tot hun grondstoffen en hun producten op de best mogelijke manier te leveren, en anderzijds om burgers toegang te geven tot geschikte en toegankelijke vervoersoplossingen.

Het Belgian Mobility Dashboard (BMD), dat werd ontwikkeld in samenwerking met FEBIAC, en de gegevens van StatBel en het Federaal Planbureau bieden ons een overzicht van het mobiliteitslandschap. Zo bedroegen de congestiekosten in 2022 4,8 miljard euro. Hoewel het gedrag van particulieren verandert, blijven bepaalde gewoonten hardnekkig. De auto blijft met 64,4% het populairste vervoersmiddel, terwijl het aantal treinreizigers niet significant is veranderd. We stellen echter vast dat het aandeel fietsers is gestegen naar 14%. Het telewerk heeft slechts een marginale impact op de vraag naar vervoer. Er moet dus een nieuwe, meer open en meer proactieve aanpak komen om de mobiliteit in België in al zijn facetten op een duurzame manier te veranderen.

Een betere mobiliteit voor ondernemingen, burgers en milieu

In september 2023 stelt het VBO een aantal pistes voor om de mobiliteit in België te verbeteren. Het stelt daarbij drie hoofddoelstellingen voorop: ondernemingen ondersteunen, het aanbod voor particulieren verbeteren en een duurzame mobiliteit tot stand brengen.

1. Meer flexibiliteit

Het is belangrijk dat burgers en ondernemingen gebruik kunnen maken van de meest geschikte, efficiënte, voordelige en milieuvriendelijke vervoerswijze. De verschillende beschikbare mobiliteitsalternatieven en hun doeltreffendheid moeten meer aandacht krijgen. Zo is het mobiliteitsbudget bijvoorbeeld een goed instrument om het gebruik van vervoerswijzen te optimaliseren. Het moet echter meer aandacht krijgen en de reglementering terzake moet vereenvoudigd worden.

Om het vervoer te optimaliseren hebben we niet alleen efficiënte multimodale platformen nodig, maar ook vervoerswijzen (wegvoertuigen, treinen ...) die afzonderlijk efficiënt kunnen werken. Daartoe werd de Rail Roadmap 2030 opgesteld. De aanbevelingen uit die roadmap dienden op hun beurt als inspiratie voor het ‘Goederenplan’ van de minister van Mobiliteit. Het is dan ook van cruciaal belang dat die roadmap en dat plan effectief worden uitgevoerd.

Om ervoor te zorgen dat het verkeer op de weg overdag minder snel vast komt te zitten, vraagt het VBO ten slotte aan de regionale en lokale overheden om de bezorgtijden voor stille leveringen uit te breiden tot tussen middernacht en 5 uur 's ochtends. Dat moet gepaard gaan met een realistische herziening en harmonisering van de geluidsnormen.

2. Een gerichte fiscaliteit

Het VBO wil dat de fiscaliteit in lijn ligt met de realiteit op het terrein en de veroorzaakte kosten (vervuiling, congestie, infrastructuurkosten). Daartoe moet onder meer een intelligente kilometerheffing worden ingevoerd, die varieert naargelang het tijdstip en de locatie (zoals omschreven in de VBO-strategie). De ontvangsten van die heffing zouden worden gebruikt voor de verbetering van de infrastructuur en de vervoersdiensten. Parallel met die heffing zouden de taksen op voertuigbezit afgeschaft worden.

Wat de markt van elektrische en hybride auto's betreft, zorgen vooral bedrijfswagens voor nieuwe inschrijvingen, veel meer dan privéwagens. De hervorming van de fiscale aftrekbaarheid van bedrijfswagens zal een positieve impact hebben op de vergroening van het wagenpark. Er is nu nood aan stabiliteit inzake wetgeving; die hervorming moet dus gehandhaafd blijven om resultaten op te leveren.

3. Onderhoud en modernisering van de infrastructuur

De sleutel tot een efficiënte mobiliteit ligt in de kwaliteit van de infrastructuur en het beleid inzake ruimtelijke ordening. We hebben daarom nood aan een transparant plan voor het onderhoud, de ontwikkeling en de modernisering van onze infrastructuur. Het gebruik van nieuwe technologieën en innovatie moet integraal deel uitmaken van dat plan. Gezien enerzijds het belang van die infrastructuur en anderzijds de eventuele moeilijkheden bij de financiering ervan, is publiek-private samenwerking een oplossing die moet worden aangemoedigd.

Het goederenvervoer, waarvan het wegvervoer met een aandeel van meer dan 51% (in vervoerde ton) het grootste deel uitmaakt, zal een stijging kennen van 22% (tussen 2019 en 2040). Om het aandeel van andere, duurzamere vervoerswijzen (binnenvaart en treinen) te vergroten, moet de connectiviteit tussen ondernemingen en water- of spoorwegen worden verbeterd en bevorderd. De kosten voor de aansluiting van industriële sites moeten dus stimulerend zijn, het gebruik van die verbindingswegen concurrerend en flexibel.

“Ondanks verbeteringen, blijven de Belgische wegen kampen met een sterke congestie, is de efficiëntie van ons transport niet optimaal, blijft de gewenste modal shift beperkt en voldoet onze transportuitstoot niet aan de noodzakelijke reductievereisten voor de uitstoot van broeikasgassen”, aldus Pieter Timmermans, CEO van het VBO. “Dat is nadelig voor zowel onze economie als voor het welzijn van de bevolking en het milieu. Daarom hebben we deze nieuwe strategieën uitgewerkt, waarmee we onze Belgische industrie een bloeiendere toekomst kunnen bieden."

Gelieve de volledige strategie hier te lezen.