Nieuwe Europese strategieën voor de sociale economie te ontwikkelen en uit te voeren

Temps de lecture: 6 min |18 juni 2023 à 06:38

Op 17 juni beveelt de Commissie concrete maatregelen aan ter ondersteuning van de sociale economie, die mensen, sociale overwegingen en het milieu voorrang verleent boven winst. De sociale economie in Europa telt 2,8 miljoen organisaties die samen 13,6 miljoen mensen tewerkstellen om belangrijke maatschappelijke uitdagingen aan te gaan. Ze zijn actief in tal van sectoren – van sociale en zorgdiensten tot huisvesting, recreatie en betaalbare energie – en omvatten coöperaties, onderlinge maatschappijen, verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen en sociale ondernemingen.

Actieplan

Het voorstel heeft tot doel gunstige voorwaarden voor het succes en de groei van organisaties van de sociale economie te creëren en de aandacht te vestigen op hun potentieel, vooral bij het scheppen van hoogwaardige banen en het bevorderen van innovatie en sociale inclusie.

Als follow-up van het actieplan voor de sociale economie uit 2021 presenteert de Commissie vandaag:

een voorstel voor een aanbeveling van de Raad aan de lidstaten om strategieën voor de sociale economie te ontwerpen en uit te voeren.
de social economy gateway: een centrale website waar organisaties van de sociale economie informatie kunnen vinden over EU-financiering, opleidingen enzovoort

Een nieuwe impuls om de sociale economie te promoten

Door een gebrek aan inzicht in en erkenning van hun bedrijfsmodellen worden organisaties van de sociale economie vaak met obstakels bij de ontwikkeling en opschaling van hun activiteiten geconfronteerd ondanks hun bijdrage aan de samenleving. Om deze problemen te verhelpen, roept de voorgestelde aanbeveling van de Raad de lidstaten op alomvattende strategieën voor de sociale economie te ontwikkelen om een gunstig klimaat voor de sociale economie op alle relevante gebieden te bevorderen door beleids- en rechtskaders aan te passen. Doel is het scheppen van hoogwaardige banen te bevorderen, de lokale economie te stimuleren en de sociale en territoriale cohesie te versterken.

De Commissie stelt bijvoorbeeld maatregelen voor om:

arbeidsmarktbeleid te ontwikkelen dat werknemers in sociale ondernemingen ondersteunt (bijvoorbeeld via opleiding), sociaal ondernemerschap bevordert en billijke arbeidsvoorwaarden waarborgt via sociale dialoog en collectieve onderhandelingen.
de betekenis van de sociale economie voor sociale inclusie te erkennen. De sociale economie zorgt bijvoorbeeld voor toegankelijke en hoogwaardige sociale en zorgdiensten en huisvesting, vooral voor kansarme groepen.
de toegang tot publieke en particuliere financiering te verbeteren (bijvoorbeeld EU-fondsen).
de toegang tot marktkansen en overheidsopdrachten mogelijk te maken.
de mogelijkheden die de regels inzake staatssteun bieden, te benutten om de sociale economie te ondersteunen (onder meer de bepalingen inzake aanloopsteun, de reïntegratie van kwetsbare werknemers en steun voor lokale infrastructuur).
ervoor te zorgen dat de belastingstelsels de sociale economie ondersteunen dankzij vereenvoudigde administratieve procedures en adequate fiscale prikkels.
de sociale economie en de resultaten ervan sterker in de kijker te zetten (vooral via onderzoek en gegevens).

Daarnaast beveelt de Commissie de lidstaten aan optimaal gebruik te maken van de beschikbare EU-financiering (bijvoorbeeld het Europees Sociaal Fonds Plus, het Europees Fonds voor regionale ontwikkeling en InvestEU) om de lidstaten te helpen de sociale economie te bevorderen. De Commissie kan ook extra steun verlenen door gegevens te verzamelen en onderzoek te doen naar de sociale economie in de EU.

Een centrale website voor steun aan de sociale economie

Als onderdeel van de voorstellen van vandaag en als instrument voor capaciteitsopbouw lanceert de Commissie ook de social economy gateway: een centrale website waar organisaties van de sociale economie informatie kunnen vinden over EU-financiering, opleidingen, evenementen, specifieke landen en aanvullende hulpmiddelen.

Volgende stappen

De lidstaten zullen het voorstel van de Commissie voor een aanbeveling van de Raad bespreken met het oog op de aanneming ervan door de Raad. Zodra het voorstel is aangenomen, wordt de lidstaten verzocht hun strategieën voor de sociale economie binnen 18 maanden goed te keuren of te updaten. Aanbevolen wordt ook dat de lidstaten een centraal aanspreekpunt voor steun aan de sociale economie opzetten, voor lokale en/of regionale contactpunten zorgen die als “ambassadeurs van de sociale economie” fungeren en coördinatoren voor de sociale economie in nationale instellingen aanwijzen om voor een samenhangend beleid te zorgen.

De Commissie zal toezicht houden op de uitvoering van de strategieën door regelmatig overleg met de lidstaten te plegen via het Comité voor de werkgelegenheid en het Comité voor sociale bescherming.

Achtergrondinformatie

In december 2021 heeft de Commissie het actieplan voor de sociale economie gepresenteerd om de sociale economie te ondersteunen en de mogelijkheden ervan ten volle te kunnen benutten. Het nieuwe voorstel voor een aanbeveling van de Raad en de Social Economy Gateway waren twee in het plan aangekondigde acties. Een andere actie was de Youth Entrepreneurship Policy Academy (YEPA) van de EU en de OESO, die in maart van dit jaar van start is gegaan. Doel is de uitdagingen (bijvoorbeeld de toegang tot financiering en vaardigheden) aan te gaan waarmee jonge ondernemers worden geconfronteerd bij het opzetten van hun bedrijf en waarop ook in een recente Eurobarometer-enquête is gewezen.

Bovendien zal de Commissie – conform het werkprogramma van de Commissie – later dit jaar een grensoverschrijdend initiatief inzake verenigingen voorstellen. Doel is verenigingen in staat te stellen ten volle te profiteren van de eengemaakte markt. Daarnaast publiceert de Commissie vandaag twee werkdocumenten van de diensten van de Commissie die een beter inzicht bieden in de belastingregels voor organisaties van de sociale economie en grensoverschrijdende donaties van algemeen nut.

Organisaties van de sociale economie spelen een cruciale rol bij het aanpakken van maatschappelijke problemen en bevorderen billijke arbeidsomstandigheden door werknemers bij de besluitvorming en de governance te betrekken. Ze creëren ook kansen voor ondervertegenwoordigde groepen (bijvoorbeeld vrouwen en jongeren) en dragen bij tot een rechtvaardige en inclusieve digitale en groene transitie.

Mede dankzij de sociale economie kunnen de doelstellingen van het actieplan voor de Europese pijler van sociale rechten en de door de EU-lidstaten onderschreven kerndoelen van de EU voor 2030 worden verwezenlijkt, namelijk dat ten minste 78 % van de mensen tussen 20 en 64 jaar een baan heeft, ten minste 60 % een opleiding volgt en het aantal mensen dat met armoede of sociale uitsluiting wordt geconfronteerd, met ten minste 15 miljoen wordt verminderd. Het pakket sociale economie draagt ook bij tot het Europees Jaar van de Vaardigheden doordat het de ontwikkeling van vaardigheden in de sociale economie bevordert.