Belgische werknemers drinken minder: 26% daling in overmatig alcoholgebruik, maar 1 op de 10 blijft in de gevarenzone

​De nieuwjaarsperiode is voor veel werkgevers het ideale moment om bedrijfsfeestjes te organiseren en onder collega’s te klinken op het nieuwe jaar, nog vaak met (onder andere) een glaasje alcohol. Uit een recente studie van HR-dienstverlener Securex blijkt dat 11,1% van de werknemers in België de richtlijn van de Hoge Gezondheidsraad rond alcoholgebruik overschrijdt. Hoewel er een daling is van 26% ten opzichte van 2021 (toen 15,1%), is dit een verontrustend cijfer.

Securex roept bedrijven daarom op tot een daadkrachtig alcoholbeleid en om bij gelegenheden voldoende niet-alcoholische dranken te voorzien.

Securex pleit er tevens voor dat werkgevers bij werkgerelateerde evenementen duidelijke afspraken maken rond veilig vervoer naar huis.

In het kort

• 11,1% van de werknemers in België drinkt meer dan 10 eenheden alcohol per week
• Mannen (16%) en leidinggevenden (15,1%) drinken significant meer
• Werknemers in de sector verkoop van goederen en diensten (15%) zijn kwetsbaarder dan andere sectoren

Daling van overmatig alcoholgebruik na tijdelijke piek in 2021

Het aantal werknemers dat overmatig alcohol consumeert is significant gedaald van zo’n 15,1% in 2021 naar 11,1% in 2024. Deze daling kan enerzijds verklaard worden door een algemene verandering in de drankgewoontes van de Belgen die al voor 2021 aan de gang was; het aantal werknemers in België met overmatig alcoholgebruik daalde ook al tussen 2018 en 2022¹. Anderzijds hebben in 2021 de lockdowns en het verplicht thuiswerken een tijdelijke negatieve impact gehad op het alcoholgebruik van veel werknemers, vooral leidinggevenden².

Toch is het overmatig alcoholgebruik van werknemers nog te hoog: de Hoge Gezondheidsraad raadt aan om niet meer dan 10 eenheden alcohol per week te drinken. Meer dan 1 op de tien werknemers in België drinkt toch meer. Vooral mannen (16%) en leidinggevenden (15,1%) drinken nog te veel, al is hun alcoholgebruik sinds 2021 respectievelijk met 27% en 38% gedaald. Ook blijven werknemers in de tertiaire sector (15%), de verkoop van goederen en diensten, kwetsbaarder dan in andere sectoren (8,4%).

Opvallend is dat vrouwen (6,7%) en niet-leidinggevenden (10,1%) na 2021 stabiel bleven in hun alcoholconsumptie.

“De cijfers van dit recent onderzoek tonen aan dat er bewustwording is rond alcoholgebruik, maar er is nog werk aan de winkel. Alcoholgebruik is genormaliseerd, soms ook nog op de werkvloer, zeker tijdens eindejaarsfeestjes. Werkgevers moeten bewust zijn van het feit dat ze kunnen aansprakelijk worden gesteld als hierdoor ongelukken gebeuren,” zegt Sofie Lameire, expert psychosociaal welzijn bij Securex.

Nood aan proactief alcoholbeleid op de werkvloer

Securex adviseert bedrijven om proactief een doortastend alcoholbeleid te implementeren. Dit omvat een algemeen verbod op alcohol op de werkvloer om risico’s maximaal te beperken. Is er toch alcohol toegelaten op evenementen van de werkgever, dan organiseert deze best zelf veilig vervoer om te voorkomen dat werknemers onder invloed zelf achter het stuur kruipen. De werkgever kan op zijn minst voldoende alcoholtesters voorzien op een duidelijk zichtbare plaats en het gebruik ervan expliciet aanmoedigen.

De leidraad van CAO nr. 100 biedt werkgevers praktische ondersteuning bij het opstellen en evalueren van maatregelen en maakt het mogelijk om, indien nodig, niet-medische testen af te nemen zoals blaas- of gedrags-/psychomotorische testen.

Sofie Lameire: “Een daadkrachtig beleid en veilige alternatieven zijn essentieel om het welzijn van werknemers te waarborgen. Met behulp van sensibiliseringsmateriaal en opleidingen voor medewerkers wordt alcoholconsumptie bespreekbaar binnen bedrijven. Werkgevers die bewustzijn creëren bij hun werknemers en hen aanmoedigen elkaar aan te spreken wanneer iemand onder invloed lijkt, zullen bijdragen aan een veiligere en gezondere werkomgeving. Het is van groot belang om het stigma rond dit onderwerp te doorbreken, zodat we deze dalende evolutie kunnen verderzetten in de loop van de komende jaren.”

Overmatige alcoholconsumptie door werknemers kan mede veroorzaakt worden doordat ze worstelen met risicofactoren zoals emotionele werkbelasting en privébelasting. Werkgevers kunnen hun medewerkers op dat vlak bijkomende ondersteuning bieden via onder meer de preventieadviseur psychosociale aspecten of een Employee Assistance Program (EAP). ​

_{1 Preventiebarometer van Sciensano (2022)}

_{2 Onderzoek van Securex in 2021 - https://press.securex.be/15-van-de-belgische-werknemers-drinkt-te-veel-alcohol}

Over het onderzoek

HR-dienstverlener Securex onderzocht in april 2024 een staal van 1.482 werknemers, willekeurig getrokken uit de Belgische beroepsbevolking door een extern enquêtebureau. De steekproef is representatief voor de Belgische arbeidsmarkt op vlak van gender, leeftijd, statuut en regio, en omvat zowel werknemers uit de privésector als uit de publieke sector. Representatief betekent hier dat de verdeling van de steekproef volgens gender, leeftijd en regio maximaal 2,5%punt afwijkt van de verdeling van de beroepsbevolking. Voor statuut wijkt de verdeling 4,4%punt af, waarbij het percentage arbeiders licht ondervertegenwoordigd is. Dit heeft geen impact op de resultaten, want het risico op overmatig alcoholgebruik is even groot bij arbeiders als bij bedienden. ​ Er was geen wegingsprocedure.

De verklaringen voor overmatig alcoholgebruik analyseerden we met controle voor gender, werkregime, regio en leidinggeven. Want deze vier sociodemografische kenmerken vertonen een link met het risico. De factoren emotionele werkbelasting en privébelasting dragen dus bij aan het voorspellen van overmatig alcoholgebruik van een werknemer ongeacht zijn sociodemografische kenmerken. ​