Het welzijn van de werkende Belg: Zelfstandigen hebben hoger welzijn dan arbeiders en bedienden

Vlaanderen is de regio met de hoogste welzijnsscores

• De werkende Belg geeft zijn algemeen welzijn gemiddeld een 6,5 op 10. De scores voor zijn professioneel en persoonlijk welzijn bedragen 6,9 op 10. Het maatschappelijk welzijn ligt beduidend lager met 5,6 op 10.
• Zelfstandigen in België hebben de hoogste welzijnsscores, waarbij vooral het professioneel welzijn (7,3 op 10) een stuk hoger ligt dan bij arbeiders (6,8 op 10) en bedienden (6,7 op 10).
• Werkende Belgen die in Vlaanderen wonen hebben de hoogste scores op alle drie welzijnsvormen. Ook ligt het professioneel welzijn hoger bij werknemers van kleine bedrijven dan bij deze van grotere bedrijven.

Brussel, 16 juni 2023 – Zelfstandigen rapporteren hogere welzijnsscores dan arbeiders en bedienden in België. Dat blijkt uit een bevraging van 1.500 werkenden in ons land in opdracht van partner in ondernemerschap en tewerkstelling Securex. De gemiddelde algemene welzijnsbeoordeling van de werkende Belg bedraagt 6,5 op 10. Hoewel professioneel en persoonlijk welzijn beiden iets hoger scoren met 6,9 op 10, ligt het maatschappelijk welzijn aanzienlijk lager met 5,6 op 10. Zelfstandigen rapporteren in vergelijking met arbeiders en bedienden aanzienlijk hogere scores voor professioneel welzijn. Vlaanderen is de regio met de hoogste welzijnsscores van het land. Ook liggen professionele welzijnsscores bij werknemers van kleinere bedrijven hoger dan deze van grotere organisaties.

In kleine organisaties is er vaak nog meer ruimte voor individuele dialoog en is het kader voor flexibele oplossingen op maat van de werknemer doorgaans minder rigide.

--Heidi Verlinden, Research Project Manager bij Securex

In het kader van zijn kennisplatform voor HR-experten en startende of gevestigde ondernemers Fit for Change, ging Securex na hoe het gesteld is met het welzijn van de werkende bevolking in België, en welke factoren vooral de doorslag geven voor de verschillende types van welzijn. Het onderzoek buigt zich over drie types van welzijn: het persoonlijk, professioneel en maatschappelijk welzijn, die gecombineerd het algemene welzijn vormen. Die drie types van welzijn zijn respectievelijk een maatstaf voor hoe goed men zich persoonlijk voelt, hoe comfortabel men zich voelt op de werkvloer en hoe men zich verhoudt tot hedendaagse maatschappelijke uitdagingen.

Professioneel, persoonlijk en maatschappelijk welzijn van de werkende Belg

De algemene welzijnsscore van wie als werknemer of zelfstandige aan de slag is in België ligt op 6,5 op 10. Twee van de drie componenten, het persoonlijk en professioneel welzijn, halen elk een hogere score van 6,9 op 10. Het maatschappelijk welzijn, daarentegen, scoort aanzienlijk lager met een gemiddelde van 5,6 op 10. Bijna de helft van de respondenten (44%) scoort negatief op hun maatschappelijk welzijn.

De voornaamste beïnvloedende factoren voor algemeen welzijn zijn het plezier dat men uit het werk haalt en het vertrouwen in huidige en toekomstige gebeurtenissen.

Uit het onderzoek van Securex blijkt dat werknemers en zelfstandigen in België het belang onderschatten van specifieke factoren die de verschillende vormen van hun welzijn beïnvloeden. Zo ontstaat er een kloof tussen wat het werkelijke belang is van die factoren en het belang dat werkenden menen dat die factoren vertegenwoordigen. Voor het persoonlijk welzijn wordt het belang van een sociaal netwerk en een gezonde levensstijl sterk onderschat door werkenden, terwijl ze de impact van onder tijdsdruk staan op hun professioneel welzijn dan weer onderschatten.

Welzijnspeil hoger bij zelfstandigen, in kleine bedrijven en in Vlaanderen

Zelfstandigen staan bovenaan de welzijnsranglijst, met hogere scores dan arbeiders en bedienden. Hun algemene welzijnsbeoordeling bedraagt 6,6 op 10, waarbij hun professioneel welzijn aanzienlijk hoger scoort met 7,3 op 10. Hoewel de score voor persoonlijk welzijn onder zelfstandigen niet significant hoger is dan bij arbeiders of bedienden, tonen de data wel een grotere variatie met extreem positieve en negatieve waarderingen.

Dat zelfstandigen het hoogst scoren op vlak van welzijn, verwondert Bart Van Damme-De Sutter, Director Entrepreneurs bij Securex, niet: “Een zelfstandige start zijn zaak vrijwel altijd op basis van een geheel eigen en bewuste keuze. En vaak vanuit een persoonlijke passie die hij elke dag professioneel vorm geeft. Dat zorgt voor veel voldoening in de dagelijkse activiteiten. De job graag doen is belangrijk voor het professioneel welzijn. Bovendien kan een zelfstandige rekenen op meer autonomie en flexibiliteit in zijn werkorganisatie dan een doorsnee werknemer.”

De grootte van het bedrijf waar een werknemer aan de slag is, blijkt ook invloed te hebben op het welzijnsniveau. In bedrijven van één tot en met negen werknemers beoordelen werknemers hun professioneel welzijn op 7,2 van de 10, wat hoger is dan de 6,7 op 10 in bedrijven met meer dan 250 werknemers. Zowel het algemeen welzijn, het professioneel welzijn als het maatschappelijk welzijn scoren gemiddeld hoger onder werknemers van kleine bedrijven.

Heidi Verlinden, Research Project Manager bij Securex: “In kleine bedrijven is er een kortere afstand tussen werknemer en zaakvoerder. Er is er vaak meer ruimte voor individuele dialoog en het kader voor flexibele oplossingen op maat van de werknemer is er doorgaans minder rigide. Dit kan voor een positief effect zorgen op de diverse vormen van welzijn bij werknemers.”

Tussen de regio’s waarin men woont, komt Vlaanderen als beste naar voren op het gebied van welzijn. Persoonlijk welzijn (7,0 op 10), professioneel welzijn (7,1 op 10) en maatschappelijk welzijn (5,8 op 10) liggen er allemaal hoger dan in Wallonië (respectievelijk 6,7, 6,4 en 5,2 op 10) en in Brussel (6,8, 6,8 en 5,2 op 10).

De werkcontext heeft ook impact op het persoonlijk welzijn

Het onderzoek van Securex boog zich ook over de rol die de werkgever of – bij een zelfstandige - de professionele situatie kunnen spelen. Van de vijf belangrijkste invloedsfactoren van persoonlijk welzijn is die rol vooral positief bij deze drie: het ervaren van fysieke en mentale veiligheid, tijd nemen voor ontspanning en in het algemeen doen wat je graag doet. Voor elk van deze drie elementen geeft de meerderheid van de respondenten aan dat de werkgever of professionele situatie een positieve rol spelen.

Volgens Jacqueline Jost, expert psychosociaal welzijn bij Securex, toont het onderzoek onder meer aan dat werkgevers ook kunnen bijdragen tot een goed persoonlijk welzijn van hun werknemers: “Werkgevers kunnen een positieve invloed hebben op het professionele, maar ook op het persoonlijke welzijn van werknemers. Voor het algemene welzijn van hun werknemers zijn werkgevers vooral belangrijk door de mate van werkplezier en efficiëntie van de werkplek die ze kunnen bieden. Bovendien kunnen werkgevers ook inzetten op specifieke factoren die werknemers onderschatten, maar die wel degelijk invloed hebben op hun welzijn. Dan gaat het over verbondenheid met collega’s stimuleren en initiatieven nemen die een positieve levensstijl stimuleren, zoals gezonde voeding of lichaamsbeweging op het werk.” ​

Over het onderzoek

De cijfers voor dit onderzoek zijn gebaseerd op een online bevraging die iVox uitvoerde in opdracht van Securex in december 2022. De IR voor de bevraging bedroeg 90%. De doelgroep van het onderzoek is de populatie van de werkende Belgen. De steekproef telt 1500 respondenten waarvan 1000 werknemer en 500 zelfstandigen en is representatief voor geslacht, regio, leeftijd, etnische achtergrond en statuut. In het kader van representativiteit werd wegingen gebruikt. Voor variabelen geslacht, regio en leeftijd werd gewerkt met interlaced-weging. De variabelen etnische achtergrond en statuut werden niet-interlaced gewogen. Bij de analyses in dit onderzoek werd gewerkt met een algemeen significantieniveau van 5%. De maximale foutenmarge voor deze steekproef bedraagt 2,43% bij een betrouwbaarheidsniveau van 95%.