Waarom het geen goed idee is om handelsakkoorden af te serveren ?

Internationale handel is een van de belangrijkste motoren van de Belgische economie, en dus van onze welvaart. Nu de grote economische blokken zich meer en meer op zichzelf richten, vormen handelsakkoorden een interessante piste om binnen een meer strategisch kader toch nog de enorme voordelen van internationale handel te capteren. Toch liggen ze meer en meer onder vuur. Onze campagnewatcher Bart Van Craeynest maakt de analyse.

Tegen de achtergrond van de boerenprotesten kwamen de jongste weken ook de Europese handelsakkoorden opnieuw onder vuur. Vooral uit vrees voor de invoer van goedkoop vlees lijkt het akkoord met de Mercosur-landen (Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay), waarover al 15 jaar onderhandeld wordt, te worden begraven. Eerder liepen om gelijkaardige redenen ook al de onderhandelingen over een handelsakkoord met Australië vast. De weerstand tegen zulke handelsakkoorden past in een toenemende tendens tegen globalisering en internationale handel. Die tendens gaat evenwel voorbij aan het enorme belang van internationale handel voor onze welvaart, en mist ook de specifieke rol die handelsakkoorden kunnen spelen in de veranderende internationale context. Op die manier vormt de weerstand tegen zulke akkoorden een bedreiging voor onze toekomstige welvaart.

Enorm belang van internationale handel

Internationale handel is een van de belangrijkste motoren van de Belgische economie. De totale uitvoer komt overeen met meer dan 90% van het bbp, waarmee België een van de meest open economieën van Europa is (voor Vlaanderen ligt dat cijfer nog hoger). Die handel levert een belangrijke bijdrage aan onze economie. Volgens het Planbureau is ongeveer een derde van de toegevoegde waarde en een derde van de werkgelegenheid in België direct of indirect gelinkt aan de uitvoer. Onze centrale ligging in Europa, een van de grootste consumentenmarkten in de wereld, en onze logistieke toegangspoorten met de zeehavens en de luchthavens spelen daarbij uiteraard een cruciale rol. Dat blijft een belangrijke troef voor onze economie. Zonder die economische motor van de internationale handel zou onze welvaart gevoelig lager liggen. De Belgische binnenlandse markt is immers te klein om echte schaalvoordelen in economische activiteit te realiseren. Mochten we enkel mikken op die binnenlandse markt, zouden we ons huidige welvaartsniveau niet halen. Ook voor onze toekomstige groeimogelijkheden en dus ook onze toekomstige welvaart blijft internationale handel een essentiële factor.

Globalisering onder druk

Internationaal is al langer duidelijk dat niet iedereen mee stapt in het verhaal van economische globalisering. China stelt zich vooral strategisch op om de eigen economische belangen te verdedigen, onder meer in de jacht op extra afzetmarkten en in het verzekeren van toegang tot voldoende grondstoffen. Buitenlandse acquisities en verregaande staatssteun aan de eigen bedrijven worden daarbij vlot ingezet. Ook het ‘America First’-idee in de VS, en de vertaling daarvan in de Inflation Reduction Act, een programma om met subsidies vooral industriële activiteiten aan te trekken, gaat in die richting. Op die manier richten de grote economische blokken zich steeds meer op zichzelf, wat ten koste gaat van de internationale vrijhandel. Tegen die achtergrond kan ook Europa niet voluit voor ongestoorde handel blijven gaan. Ook Europa moet zich meer strategisch gaan opstellen om de eigen economische belangen te vrijwaren.

Vrijhandelsakkoorden blijven een interessante piste

Nu de beweging naar meer vrijhandel internationaal onder druk staat en de wereldeconomie meer en meer lijkt te evolueren naar een beperkt aantal grote blokken die in belangrijke mate op zichzelf gericht zijn, moeten we andere pistes zoeken om de internationale handel te ondersteunen. Vrijhandelsakkoorden of andere samenwerkingsverbanden met specifieke partners zijn daarbij een interessante optie. Zo kan de Europese Unie met andere landen afspraken maken om de handel tussen beide te bevorderen. De resultaten van eerdere handelsakkoorden zijn ook duidelijk positief. Dat wordt onder meer geïllustreerd door de toenemende handel met Canada sinds het CETA-akkoord dat Paul Magnette eerder probeerde tegen te houden. Ook de analyses van het Mercosur-akkoord wijzen op een positieve economische impact, zelfs voor de landbouw.

Voorvechter van internationale handel

Dat ook in België de zin van globalisering en internationale handel meer en meer in vraag gesteld wordt, is op zich vrij bizar gezien het belang van internationale handel voor onze economie en onze welvaart. In Europa is België een van de landen die economisch het meest te danken heeft aan internationale handel. Net daarom zouden we op het internationale toneel een luide voorvechter moeten zijn van meer internationalisering.

De geopolitieke verschuivingen en de houding van andere grote economische blokken impliceren dat ongestoorde internationale handel strategisch geen verstandige piste meer is. Maar daardoor is het belang van handelsakkoorden met specifieke regio’s nog belangrijker geworden. Dat soort akkoorden maakt het mogelijk om binnen een meer strategisch kader toch nog de enorme voordelen van internationale handel te capteren.

Handelsakkoorden afblokken omwille van bepaalde niche-activiteiten en ons alsmaar meer op onszelf gaan richten, is een economisch beleid dat op lange termijn ten koste gaat van onze welvaart. Zeker de Belgische economie, die bij uitstek afhankelijk is van de internationale handel, heeft veel te verliezen bij zo’n beleid.